امنیت، ستون توسعه؛ روایت دکتر بقایی از تعطیلی زندان‌ها در هلند

امنیت، ستون توسعه؛ روایت دکتر بقایی از تعطیلی زندان‌ها در هلند

اقتصاددان شمال، سرویس اقتصاد و توسعه// دکتر حجت بقایی، مشاور تحقیق و توسعه، در گفت‌وگویی تحلیلی با ما به بررسی پدیده‌ای نادر اما معنادار پرداخت: تعطیلی هشت زندان در کشور هلند به دلیل کمبود مجرم در سال 2013. او این اتفاق را نه یک رخداد عجیب، بلکه نتیجه‌ی یک مسیر هدفمند و عقلانی در مدیریت اجتماعی می‌داند.
به باور دکتر بقایی، امنیت نباید صرفاً به‌عنوان ابزار کنترل دیده شود، بلکه باید به‌مثابه یکی از ستون‌های اصلی توسعه مورد توجه قرار گیرد. او تأکید می‌کند که در هلند، نگاه به امنیت از حالت واکنشی خارج شده و به یک نگاه پیشگیرانه، هوشمند و ساختاری تبدیل شده است؛ نگاهی که ریشه در عدالت اجتماعی، سلامت روان، آموزش فراگیر و عدالت ترمیمی دارد.
دکتر بقایی با اشاره به سیاست‌های پیشگیرانه هلند توضیح می‌دهد که این کشور سرمایه‌گذاری سنگینی روی مسائل زیربنایی انجام داده است؛ از آموزش کودکان در مناطق آسیب‌پذیر گرفته تا برنامه‌های حمایت از خانواده‌های در معرض بحران. به گفته او، هلند به‌جای آن‌که به مجازات‌های سنگین و بلندمدت تکیه کند، با سیاست‌هایی چون مجازات‌های جایگزین، خدمات عمومی و حبس خانگی، توانسته نه‌تنها نرخ تکرار جرم را کاهش دهد، بلکه ساختار زندان‌محور عدالت کیفری را نیز بازتعریف کند.
در بخشی از صحبت‌هایش، او به نقش درمان و مشاوره در برخورد با اعتیاد اشاره می‌کند؛ «برخورد با جرم وقتی نتیجه می‌دهد که به ریشه‌ها پرداخته شود. نگاه صرفاً مجرمانه به معتاد، اشتباهی استراتژیک است. هلند این را فهمیده بود.»
او می‌گوید فناوری هم نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است. از دوربین‌های هوشمند گرفته تا تحلیل داده‌های جرم‌شناسانه، ابزارهای نوین به پلیس و نهادهای امنیتی این امکان را داده‌اند که تصمیمات بهتری بگیرند و پیش از وقوع جرم، آن را خنثی کنند. این یعنی امنیتی پویا، که در خدمت توسعه است، نه در برابر آن.
تعطیلی زندان‌ها، از نگاه دکتر بقایی، تنها یک نشانه‌ی ظاهری از یک فرایند عمیق‌تر است. به گفته او، «وقتی جامعه‌ای به سمتی می‌رود که جرم در آن کم می‌شود، این نه نشانه‌ی ضعف امنیتی، بلکه نتیجه‌ی بلوغ امنیتی است. این یعنی ما به جای پر کردن زندان، داریم ظرفیت انسانی را بازسازی می‌کنیم.»
او البته به چالش‌های ناشی از این روند هم بی‌تفاوت نیست. کاهش تعداد زندانیان، منجر به تعطیلی زندان و در پی آن، بیکاری کارکنان شده است. دکتر بقایی اشاره می‌کند که دولت هلند برای این مسئله هم برنامه‌ریزی داشته و بسیاری از این افراد را در حوزه‌های دیگر امنیت عمومی به‌کار گرفته است.
همچنین اشاره می‌کند که در دوره‌ای، هلند حتی بخشی از زندان‌های خالی‌اش را به کشورهای دیگر اجاره داده است.
در پایان، دکتر بقایی به یک نکته کلیدی بازمی‌گردد: «امنیت، پیش‌شرط توسعه است. اما این امنیت باید از جنس آگاهی، عدالت و انسان‌محوری باشد، نه صرفاً زور و بازداشت. هلند نشان داد که با تغییر نگاه، می‌توان هم جامعه‌ای امن‌تر داشت و هم انسانی‌تر.»

+سرویس اقتصادو توسعه / گروه خبری تحلیلی اقتصاددان شمال

#هلند
#امنیت
#دکتر_حجت_بقایی
#توسعه
#مشاور_تحقیق_و_توسعه