چگونه مقاومت در برابر فناوری، نسل جوان را زمین‌گیر کرد؟ آیا تاریخ تکرار می شود.
تأخیر ۲۷۰ ساله چاپ در جهان اسلام؛ چگونه مقاومت در برابر فناوری، نسل جوان را زمین‌گیر کرد؟ آیا تاریخ تکرار می شود.
اقتصاد توسعه// در گفت‌وگو با دکتر حجت بقایی، مشاور تحقیق و توسعه، موضوع تأخیر ورود فناوری چاپ به جهان اسلام و پیامدهای آن به‌روشنی تشریح شد. دکتر بقایی اشاره کرد که ماشین چاپ در اروپا حدود سال ۱۴۵۴ میلادی توسط گوتنبرگ اختراع شد و در مدت کوتاهی به ابزاری حیاتی در گسترش دانش و فرهنگ تبدیل گردید. اما این فناوری نوین با تأخیری نزدیک به ۲۷۰ سال به جهان اسلام رسید و نخستین چاپخانه عربی در اواخر قرن هفدهم در امپراتوری عثمانی به کار گرفته شد.
دکتر بقایی این تأخیر را ناشی از محافظه‌کاری و نگرانی حکام محلی به ویژه در عثمانی دانست، که از انتشار آزادانه متون چاپی هراس داشتند. آنها معتقد بودند که گسترش روشنگری و ایده‌های نو می‌تواند بنیانهای قدرتشان را تضعیف کند و به همین دلیل، به شکل مستقیم یا غیرمستقیم ورود این فناوری را محدود کردند. این نگرش، از نظر وی، به معنای مقابله با تحولات مدرن و جلوگیری از بیداری فکری در جامعه بود.
او توضیح داد که این الگو همچنان در اشکال دیگری دیده می‌شود، جایی که مقاومت در برابر فناوریهای نوین و شبکه‌های اجتماعی، همراه با فقدان اراده جدی برای توسعه و بهره‌گیری از ظرفیت جوانان مطلع، مشکلات جامعه را تشدید کرده است. به گفته او، یکی از پیامدهای این روند، بیکاری جوانان تحصیل‌کرده و در مقابل رونق فعالیتهای غیررسمی و غیرقانونی در میان قشرهای دیگر جامعه است.
دکتر بقایی به مثالی از یک خانواده اشاره کرد که چهار پسر دارد؛ سه نفر از آنها دارای مدارک تحصیلی دکترا و مهندسی هستند، ولی به دلیل نبود فرصت، بیکار مانده‌اند. در مقابل، پسر چهارم که فاقد تحصیلات رسمی است، با مشاغل غیررسمی، هزینه‌های خانواده را تأمین می‌کند. این وضعیت نشاندهنده شکاف میان توانمندیهای علمی جوانان و ظرفیت جامعه برای جذب آنها است.
او در پایان تأکید کرد که استمرار این وضعیت منجر به تداوم تحجّر و عقب‌ماندگی خواهد شد و تنها راه مقابله با آن، پذیرش فناوریهای نوین، سرمایه‌گذاری بر جوانان تحصیل‌کرده و گسترش فرهنگ روشنگری است که بتواند جامعه را به سمت توسعه و پیشرفت واقعی هدایت کند.
+اقتصاد توسعه
