واحد خبر کارگروه صلح و سازش // در تاریخ ۲۷/۰۳/۱۴۰۴ از طرف (نشریه الکترونیکی اخبار مدیریت) به عنوان *مشاور تحقیق و توسعه * گفتگویی داشتم با یک *کارشناس ارشد روابط بین‌الملل و استراتژی نظامی * با موضوع حمله اخیر اسراییل به ایران که به دلیل جامع بودن پاسخها اینجا منتشر می کنم،شاید تکراری باشد ولی قابل توجه است:
«چرا اسرائیل به ایران حمله کرد؟ چرا الآن؟ آینده چه خواهد شد؟»
مشاور تحقیق و توسعه: پیش از هر چیز از شما برای پذیرش دعوت ما تشکر می‌کنیم. سؤالی که این روزها در ذهن همه هست این است: چرا اسرائیل تصمیم گرفت به ایران حمله کند؟ آن هم به این شکل مستقیم و گسترده؟
کارشناس امور بین الملل :سپاسگزارم از دعوت شما. باید توجه داشت که تصمیم اسرائیل برای حمله به ایران ریشه در سال‌ها نگرانی امنیتی و راهبردی دارد. مقامات اسرائیلی سال‌هاست اعلام کرده‌اند که ایران با برنامه هسته‌ای‌اش، و به‌ویژه با حمایت از گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس، یک تهدید «وجودی» برای اسرائیل تلقی می‌شود. اما آنچه باعث شد این حمله دقیقاً در این مقطع زمانی انجام شود، ترکیبی از چند عامل بود:
تحولات منطقه‌ای: بعد از عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل، نوعی اتحاد ضمنی ضدایرانی شکل گرفت.
تحولات داخلی ایران: ناآرامی‌های اقتصادی و سیاسی در داخل ایران باعث شد برخی تحلیلگران اسرائیلی به این نتیجه برسند که ایران اکنون در آسیب‌پذیرترین وضعیت خود است.
نشانه‌هایی از پیشرفت هسته‌ای ایران: گزارش‌هایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و منابع اطلاعاتی غرب منتشر کرده‌اند، نشان می‌دادند که ایران در حال نزدیک‌شدن به توانایی تولید سلاح هسته‌ای است، هرچند ایران این موضوع را همواره انکار کرده است.
تحولات در آمریکا: تغییر احتمالی در دولت آمریکا در انتخابات آینده، که شاید سیاستی متفاوت در قبال ایران داشته باشد، اسرائیل را وادار کرد تا در «فرصت باقی‌مانده» اقدام کند.
مشاور تحقیق و توسعه:پس شما معتقدید زمان‌بندی حمله کاملاً حساب‌شده بوده؟
کارشناس امور بین الملل :کاملاً، اسرائیل در این حمله فقط اهداف هسته‌ای را نزد، بلکه طیفی از مراکز نظامی، پدافندی، زیرساختی و حتی سایبری ایران را هدف قرار داد. این نشان می‌دهد که هدف فقط متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای نبود، بلکه تضعیف کلی توان راهبردی ایران بود.
مشاور تحقیق و توسعه: اما واکنش ایران هم شدید بود. حملات موشکی به خاک اسرائیل، تهدید به بستن تنگه هرمز، و پاسخ‌گویی نیروهای نیابتی در عراق، سوریه و لبنان. آیا این می‌تواند به یک جنگ تمام‌عیار منجر شود؟
کارشناس امور بین الملل : درست است که پاسخ ایران شدید بود، ولی تا این لحظه کنترل‌شده باقی مانده. هر دو طرف تلاش کرده‌اند تا از «نقطه بی‌بازگشت» عبور نکنند. اسرائیل هم در حمله‌اش تلاش کرده از کشتار غیرنظامیان پرهیز کند. به نظر من، ما در حال حاضر با یک جنگ محدود و هدفمند مواجه‌ایم، نه یک جنگ تمام‌عیار. اما همین هم می‌تواند منطقه را به‌سوی بی‌ثباتی بیشتر ببرد.
مشاور تحقیق و توسعه: فکر می‌کنید این درگیری به کجا خواهد کشید؟ پایان این جنگ چه خواهد بود؟
کارشناس امور بین الملل : این سؤال مهم‌ترین و شاید سخت‌ترین سؤال است. چند سناریو مطرح است:
آتش‌بس شکننده: با میانجی‌گری کشورهایی مثل چین، روسیه یا حتی ترکیه، ممکن است آتش‌بسی موقت برقرار شود، ولی دشمنی باقی خواهد ماند.
ادامه جنگ نیابتی: حتی اگر جنگ مستقیم متوقف شود، درگیری‌ها در قالب جنگ نیابتی میان حزب‌الله، حماس و سایر گروه‌ها با اسرائیل تشدید خواهد شد.
افزایش فشار بین‌المللی بر ایران: احتمالاً کشورهای غربی از این فرصت برای افزایش تحریم‌ها و انزوای سیاسی ایران استفاده خواهند کرد.
سناریوی بدبینانه: اگر حملات دوطرفه ادامه یابد، احتمال دارد کشورهای منطقه یا حتی قدرت‌های جهانی به‌طور مستقیم درگیر شوند. این می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
مشاور تحقیق و توسعه: آیا فکر می‌کنید این حمله می‌تواند واقعاً برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند؟
کارشناس امور بین الملل : باور عمومی این است که برنامه هسته‌ای ایران به‌قدری پراکنده و عمقی طراحی شده که حملات هوایی و سایبری، تنها می‌توانند آن را کند کنند، نه متوقف. تجربه عراق و سوریه فرق می‌کرد، چون آنجاها فقط یک یا دو تأسیسات اصلی وجود داشت. ایران زیرساختی پیچیده، مخفی و گسترده دارد.
مشاور تحقیق و توسعه: سخن پایانی شما؟
کارشناس امور بین الملل : ایران و اسرائیل اکنون در مسیری بسیار خطرناک قرار دارند. هر دو طرف باید درک کنند که ادامه مسیر تقابل، نه‌تنها امنیت خودشان، بلکه کل منطقه را به پرتگاه می‌برد. راهکار نهایی نه در بمباران و نه در موشک است، بلکه در بازگشت به میز مذاکره، با ضمانت‌های عینی و شفاف، همراه با نظارت بین‌المللی. متأسفانه فعلاً اراده‌ای برای چنین مذاکره‌ای دیده نمی‌شود.
